In de media
Frieschdagblad 5-8-2016
Verzamelen magazine nr 317 Juni/July 2015
Streekkrant 5-3-2014
04 maart 2014
‘Er staan overal spaarpotten, behalve in de slaapkamer en de wc’
DOKKUM – Tien jaar geleden verhuisden ze naar een groter huis. ‘Dat nooit weer’, zucht Ina Visser. ‘Twee jaar later waren we nog bezig om dozen uit te pakken en alles weer een plekje te geven. Dat had ook geen moment langer moeten duren, anders was voor ons de plezier in het sparen verdwenen’. Samen met haar man Jan spaart Ina al jarenlang spaarpotten. Van de traditionele roze biggetjes tot jaknikkende ‘negertjes’ en van de metalen Rabobankpotten tot spaarpotten met braille, van de Barthimeusstichting. ‘Je kunt het zo gek niet bedenken, of er bestaat wel een spaarpot van’, vertelt Jan. Noem een dier, noem een voorwerp, en de kans is groot dat daar een spaarpot van bestaat. En dan heb je ook nog een grote kans dat wij die pot in huis hebben staan’, lacht hij. Die kans blijkt inderdaad groot. Jan en Ina hebben inmiddels meer dan 5000, misschien zelfs bijna 6000 spaarpotten verzameld. ‘Ze staan overal,’ lacht Ina. ‘Behalve op onze slaapkamer en in de wc.’
De verzameling van de spaarpotten begon tamelijk onschuldig. Ina breide wel eens sjaals en andere breiwerken voor een buurvrouw, en vroeg in ruil daarvoor een spaarpot terug. Zo raakte de eerste plank met spaarpotten in de kamer vol. Jan en Ina begonnen er aardigheid in te krijgen. Ze begonnen vlooienmarkten af te struinen voor nieuwe exemplaren. Het werd een sport om voor zo weinig mogelijk geld, met zoveel mogelijk spaarpotten thuis te komen. ‘Ina is echt van het afdingen. In het begin kwamen we dan ook regelmatig thuis met spaarpotten die slechts een dubbeltje of een kwartje hadden gekost’, vertelt Jan. ‘De kofferbak moest altijd leeg zijn wanneer we op pad gingen, want je wist nooit wat je tegen zou komen. Kwamen we dan met maar één spaarpot thuis, dan waren we eigenlijk een beetje teleurgesteld’. Langzamerhand raakten de kasten in de woonkamer vol, moesten er planken aan de muur bij komen en moesten ook andere kamers in huis aan de verzamelwoede van Jan en Ina geloven. Tot aan de wc aan toe. ‘Als we dan visite kregen wilden we later nog wel eens een kwartje ontdekken in zo’n spaarpot’, lacht Ina. ‘Maar reken maar niet dat we daar rijk van zijn geworden. In het begin deden we nog wel eens overal een dubbeltje in. Maar heel veel klepjes aan de onderkant zaten niet goed vast. We stoften iedere week de spaarpotten af, en dan lagen al die dubbeltjes weer op de grond. Daar zijn we toen maar mee opgehouden’.
Na een aantal jaren sparen kwam het stel steeds vaker voorwerpen tegen waar een spaarpot op afgebeeld was. Ook deze voegden ze toe aan hun collectie. Van kinderpyjama’s tot stropdassen en van ansichtkaarten tot oude kinderboeken. Ook de Donald Duck, waar Dagobert Duck regelmatig op de voorkant siert, is vaak te vinden in hun verzameling. Later breidde de verzameling zich uit met voorwerpen waarop bankgebouwen te zien zijn. ‘De leukste voorwerpen zijn die waarop een bankgebouw staat, waar tevens een spaarpot op afgebeeld is. In Duitsland is een bank die een spaarvarken als logo heeft, dat zijn erg leuke dingen’, zegt Jan.
Veel van de spaarpotten die het stel heeft hebben ze gekregen. Vrienden en familie nemen wel eens spaarpotten mee wanneer ze op vakantie zijn geweest, de dochter van het stel regelde een enorme spaarpot die uit een kerkinventaris kwam en regelmatig krijgt het stel verzamelingen aangeboden van mensen die ophouden met hun verzameling. ‘Stad en land hebben we afgereden om zulke verzamelingen op te halen. In het begin zat er dan een hoop nieuws tussen, nu is vaak zo’n 80% dubbel. Die dubbelen gooien we trouwens nooit zomaar weg. Via de verzamelaarsverenging SamZam kennen we een hoop mensen die bijzondere verzamelingen hebben. Dus wanneer wij bijvoorbeeld kikker-spaarpotten krijgen die we al hebben, dan zoeken we daar een kikkerverzamelaar bij die daar belangstelling voor heeft. We zullen nooit iets wat we hebben gekregen op Marktplaats zetten’, vertelt Jan. Twee soort spaarpotten zal het stel echter nooit aan hun collectie toevoegen. ‘Spaarpotten van grafkisten en nazi-spaarpotten. Ze zijn ons wel eens aangeboden, maar ik gruwel er van’, zegt Jan.
Een lievelingsspaarpot heeft het stel niet echt. Wel hebben ze een hoop spaarpotten waar een bijzonder verhaal aan kleeft. Een spaarpot waar Jan destijds 22 gulden en vijftig cent voor betaalde, en bijna niet aan Ina durfde te vertellen dat hij zo’n groot bedrag had uitgegeven of een spaarpot gekregen van een man uit Amsterdam die eigenlijk er geen afstand van wilde doen, maar zo onder de indruk was van de liefde voor spaarpotten dat hij de pot toch aan Jan en Ina gunde of de spaarpot.
Door het sparen van de spaarpotten hebben Jan en Ina al veel bijzondere mensen ontmoet en bijzondere dingen beleefd. ‘Een Belgische fotografiestudent is eens langsgeweest om foto’s te maken voor zijn afstudeeropdracht. Toen zijn we naar Belgiüe geweest om die expositie te bekijken’, vertelt Ina. Ook de ABN Amro-bank kreeg te horen van de imposante verzameling, en nam contact met Jan en Ina op voor het lenen van een aantal spaarpotten. ‘Toen kwamen er apart mensen uit Amsterdam langs om een aantal spaarpotten uit te zoeken voor hun commercials. Onze spaarpotten zijn in totaal in vier commercials te zien geweest’, vertelt Jan.
Tegenwoordig doet het stel het wat rustiger aan. Niet meer iedere week naar vlooienmarkten, niet meer elk spaarpotje kopen wat ze tegenkomen. ‘Het huis staat ook een keer vol’, lacht Ina. ‘We kopen nu alleen nog maar spaarpotten als die echt bijzonder zijn of als we vinden dat die iets toevoegen aan onze verzameling. Maar we blijven bij ons principe van vroeger. Het moet ons niet te duur zijn’.
Over de vraag wat er met hun verzameling moet gebeuren als ze er ooit niet meer zullen zijn, denken Jan en Ina niet teveel na. ‘Er zijn vaker mensen die dat vragen, en het is een probleem waar alle verzamelaars mee zitten. Maar wij willen ons daar niet al te druk om maken. We wilen vooral genieten van onze verzameling, zo lang dat kan. Onze kinderen grappen ook wel eens: ‘Kunnen jullie alle waardevolle potten niet alvast bij elkaar zetten?’ Maar de waarheid is dat de spaarpotten niet eens zoveel waard zijn. Het is maar net wat iemand er voor over heeft.’ Jan en Ina hebben een website gemaakt over hun verzameling. www.spaarpotverzamelaar.nl. Op deze website zijn bijna alle spaarpotten van het stel te bekijken. ‘Wij komen ook graag in contact met medeverzamelaars van spaarpotten, want die zijn er niet zoveel. Een berichtje in ons gastenboek is altijd welkom!’
Heeft u ook een bijzondere verzameling die u eens uitgelicht wilt zien in de Streekkrant Fryslân? Laat het ons weten via destreekkrant@media-totaal.nl.
Video Spaarpotverzamelaar in Hea! op Omrop Fryslân november 2008
Nieuwsblad De Bildtse Post 13-2-2008
EXPOSITIE MET SPAARPOTTEN IN HEGEBEINTUM
In Hegebeintum in het bezoekerscentrum onder aan de terp exposeren Jan en Ina Visser hun verzameling spaarpotten. Samen hebben ze zo’n 5000 spaarpotten tentoongesteld in hun huis om op die manier te kunnen genieten van hun verzameling.
In het begin is het niet zo moeilijk om een nieuwe spaarpot te vinden, maar hoe groter de verzameling wordt des te moeilijker het vinden. Een spaarpot is heel vaak een ‘spaarvarken’, het varken werd vetgemest en opgegeten in de slechte tijd. Later kwamen de spaarpotten in allerlei vormen, maten en materialen. Je kunt het zo raar niet bedenken of er is wel een spaarpot van.
De oudste spaarpot in hun bezit is van 1870 en is een zeemanskopje van zo’n 10 cm hoog. Ook is er na de oorlog een spaarpot uitgegeven met het hoofd van Lieftinck. Dit was voor het zogenaamde ‘tientje van Lieftinck’. Hierbij hoort het volgende gedichtje: ‘Minister Lieftinck ik zal sparen / Alles in uw hoofd bewaren / Maar wordt mijn leven tot een hel / Door uw angstwekkend dwangbevel / Hoedt u voor uw vreselijk lot / Want ….. ik sla uw hoofd kapot.’
De exposities zijn te bezichtigen tijdens openingsuren in het bezoekerscentrum.
Leeuwarder Courant 13-4-1999
JAN EN INA VERVEN OM HUN SPAARPOTTEN HEEN
Tassen vol plastic en porseleinen varkens sjouwden ze mee naar huis. Inmiddels wonen Jan (41) en Ina (40) Visser in Dokkum temidden van 4600 spaarpotten. ‘No slepe wy net alles mear mei. Wy binne mei ien bysûndere al tefreden.’De Dokkumers moeten ook wel een beetje matigen. ‘Wy sitte hast oan de top. Oars moatte wy in grutter hûs ha,’zegt Ina.
Het leven van Jan en Ina Visser uit Dokkum speelt zich af temidden van de spaarpotten. In de loop der jaren hebben ze er zo’n 4600 verzameld. Noodgedwongen moeten ze daarom hun verzameldrift een beetje temperen.
Venijnig kijken de ogen van het honderdentwintig jaar oude zeemanskopje de kamer in. Het is de oudste spaarpot die de Vissers bezitten. Jan kocht hem acht jaar geleden op een rommelmarkt in Leeuwarden. ‘Ik doarde hast net te sizzen dat ik der 25 goune foar betelje moast. Sa djoer fûn ik it.’ Ze lenen het mannetje niet uit. ‘Wy binne fierstente bang dat er stikken falle sil.’
De woonkamer, een slaapkamer, het trapgat en de hal. Overal in het huis van de Vissers staan spaarpotten. Zelfs op de wc. ‘Sommige minsken goaie der wolris in kwartsje yn,’ vertelt Ina lachend. Alleen de echtelijke slaapkamer is spaarpotvrij. ‘Der moat ek ik plakje wêze wer’t ze net binne.’
Toen ze twee jaar geleden de parketvloer in de kamer kregen, zuchtte ze wel even. ‘Noait wer,’ vind Ina. Een voor een stopten Jan en Ina alle spaarpotten voorzichtig in grote kartonnen dozen. De huiskamer krijgt binnenkort weer een flinke opknapbeurt. Maar deze keer blijven de overvolle vitrines met spaarpotten staan. ‘Wy vervje der wol omhinne.’
Ina’s kinderspaarpot, een butagasflesje uit het depot van haar ouders, was het begin van de verzameling. Als Ina wat voor een buurvrouw breide of haakte, vroeg ze er een spaarpot voor terug. ‘Ach, ik hoegde eins neat, mar in sparpot fûn ik wol leuk.’ Op een beurs zagen de Dokkumers een verzamelaar die achthonderd spaarpotten had. ‘Net te leauwen, tochten wy. No ha wy sels folle mear.’ Oude spaarpotten zijn volgens Jan moeilijk te vinden. Om de munten en briefjes eruit te halen, sloeg de eigenaar z’n varken vaak kapot. De alleroudste overgebleven spaarpotten hebben de vorm van een moederborst, vertelt Ina. ‘It is it symboal fan oerfloed en fruchtberheid’. Ook in hun vitrine staat een aantal stenen bolrolde potten met aan de bovenkant een tepelvorm.
De stofdoek is vaak in Jans handen. Iedere twee weken stoft de Dokkumer alle varkens, muizen, clowntjes en busjes af. Hij hoeft er nu iets minder te stoffen. Een deel van de collectie staat tot mei in het munt- en penningkabinet in Surhuisterveen. Organisator Geert Knol had voor de tentoonstelling bijna genoeg aan de spaarpotten van de Dokkumers. ‘Ik stapte har wenkeammer binnen en waande my yn in echte sparpot. Jeetje noch ta, safolle ha ik noch noait sjoen,’ zegt hij nog steeds wat verwonderd.
Een grote houten kist met gleufjes staat op de tafel. Jan strijkt er eens overheen. De bak stond jaren geleden in een klaslokaal. Ieder kind stopte wekelijks een muntje in het gat waar zijn of haar naam bij stond. Ina laat een kwartje vallen. Het klettert in een van de oude koffiestroopblikjes onder het houten deksel. ‘Leuk net? Geweldich fyn ik soks.”Ik fal op bargen’, roept Ina enthousiast. De grote varkens bovenop de vitrine kijken guitig de kamer in. De beesten wisselen wel eens van plek. Vanachter het raam kijken kippen en hanen de straat in. ‘No binne wy yn ‘e peaskesfear. Mei de kryst stean der allegear sniepoppen en krystmantsjes yn ’t finster.’
Perfect hoeven de spaarpotten er niet uit te zien, vinden de Vissers. ‘It is fansels in gebrûksfoarwerp. It is dochs leuk om te sjen dat se mei in mes yn de fleuf wrotten ha om de lêste sint dêr út te heljen.’
SPAARPOTJES IN DOKKUMER ‘ASIELZOEKERSCENTRUM’
Door zijn werk bij de Frico in Wargea is Jan Visser (35) uit Dokkum om de veertien dagen ’s zaterdags niet vrij. Dat spijt hem bijzonder, want dan mist hij de rommelmarkten. Visser en zijn even oude Ina zijn verzamelaars. Nu is dat over het algemeen een zeer bij de materie betrokken slag volk, maar de Vissers – in spaarpotten – kunnen er bepaald wat van.
De collectie bedroeg op het moment dat de verslaggever huize Visser betrad, 2430 stuks, maar inmiddels zal het aantal weer aangegroeid zijn. Als de 2500 bereikt zullen zijn, komt er geen receptie, maar zal er eentje op genomen worden.
Een wand in de woonkamer is volledig ingenomen door de spaarpotten. Zo ziet men in een der vitrines heel oecumenisch spaarbusjes voor de missie naast die voor de Vrije Universiteit. Daar staan ook de busjes van Bartimeüs, het blindeninstituut en reeksen varkentjes. De oudere exemplaren daarvan zijn mooier, want voorzien van plooien, tegenwoordig is het meestal onpersoonlijk massawerk.
Een aandoenlijk potje is dat van het NVV-TBC-fonds. De Vissers kregen dat van een mevrouw die het busje ooit had moeten gebruiken en die vond dat het nog bij haar leven een goede bestemming moest hebben – de Vissers dus – Een half jaar later was die aardige mevrouw er niet meer.
Jan en Ina Visser zijn van die mensen die geen vakantie kunnen vieren. Overal wrodt namelijk gekeken of er nog wat te halen valt. Een vrolijk biggetje reisde zo van Grave naar Dokkum. Het is er gelukkig niet alleen.
De Vissers organiseren voor het raam wisselexposities. Elke maand komt een ander deel van de collectie aan de beurt. Zorgvuldig wordt bijgehouden wat er al eens gestaan heeft, want je dient als museumdirektie wel de zaken voor elkaar te houden. In het kader van die overzichtelijkheid pas dus dat alle negerspaarpotjes bij elkaar geplaatst zijn. Dat is ons ‘asielzoekerscentrum’.
De Vissers willen wel even enige bezwaren uiten tegen de geest der eeuw. Doordat steeds meer mensen steeds meer vrije tijd krijgen, wordt er meer verzameld. Dat heeft weer tot gevolg dat de prijzen van onder andere de spaarpotten de laatste tijd flink gestegen zijn. Maar goed dat ze allebei afdingen een pracht van een sport vinden.
De nieuwe Verzamelaar november – December 1993
SPAARPOTTEN
De voorlopers van de spaarpotten zijn de spaarvarkens. Dit spaarvarken is voortgekomen uit het gewone varken. Dit dier werd vetgemest met de bedoeling het te slachten voor de winter en dan was er vlees om de winter mee door te komen.
De spaarvarkens werden daar vroeger ook voor gebruikt, om geld achter de hand te hebben voor slechtere tijden. Weer later wordt de spaarpot gebruikt om geld te sparen, op te potten, voor de aanschaf van duurzame artikelen. De aandacht voor een spaarpot is een beetje afgezwakt mede door de opkomst van giraal en plastic geld. Sparen gaat nu wat anders. In een spaarpot levert het spaargeld geen rente op maar op een rekening bij een bank wel. Ondanks de moderne invloeden van deze tijd zal de spaarpot nooit uit beeld geraken. Dit tot groot genoegen van Jan en Ina Visser, zij verzamelen spaarpotten.
‘Ik had er al een thuis, dan komt er weer een bij en zo groeit dat langzaam,’ zo vertelt Ina. ‘Ik doe wel eens wat voor anderen en in plaats van een plant geven ze mij een spaarpot. Dan heb je er een stuk of 10 en dan gaan anderen vragen of je ze verzamelt. Je ontkent dat, maar eigenlijk ben je dan al met verzamelen bezig. Dat is ongeveer 5 jaar geleden begonnen en nu hebben wij al 1900 verschillende spaarpotten. Ze komen uit verschillende landen en in allerlei uitvoeringen en uit diverse materialen zoals: blik, glas, karton, aardewerk, plastic, hout, porselein enz.
Alles staat thuis keurig uitgestald in een speciale kamer, door ons omgedoopt tot ‘ús museumke’. De oudste spaarpot in onze verzameling is 120 jaar oud, dit was ook wel de duurste. Wij kopen regelmatig maar als het even kan tegen een leuk prijsje, daar proberen wij de hand aan te houden. Daarom stropen wij de verzamelbeurzen en rommelmarkten af. Dat levert heel vaak wat op en tegen een leuke prijs. De prijs voor een spaarpot is voor ons niet belangrijk, er zitten in de verzameling spaarpotten die maar 25 cent hebben gekost. Die zijn ons net zo dierbaar als duurdere exemplaren.
Geen konkurrentie van het plastic geld? Is het spaarvarken niet ten dode opgeschreven?
‘Nee hoor. Kijk maar in de huishoudwinkels, er komen steeds weer nieuwe modellen op de markt. Wij wachten dan, want een paar jaar later koop je die voor een prikkie op de rommelmarkt. Helaas wordt er nog veel materiaal weggegooid, jammer, niet doen. Kijk eens om je heen, let eens op wie wat verzamelt. Een verzamelaar doe je er een groot plezier mee. Vandaar dat een tentoonstelling zo’n goede gelegenheid is om een ander te laten zien wat er zoal verzameld wordt.’
Staat u op het punt een overbodige spaarpot weg te gooien, denk dan aan Jan en Ina. Wel eerst leegmaken natuurlijk, de inhoud wordt weliswaar ook wel op prijs gesteld, maar het gaat toch om de spaarpot.
Uitweiden – pers. blad Friesland Frico Domo februari 1992
‘SPAARVARKENS IN ‘T KWADRAAT’
Jan en Ina Visser uit Dokkum hebben overal in hun huis spaarpotten. In het kamerraam naast de voordeur staat een kleine greep uit de verzameling. Deze mini-tentoonstelling wisselt elke maand. Voorlopig kunnen ze royaal uit de voorraad putten. Ze hebben er inmiddeels bijna 1350 van plastic, gietijzer, aardewerk, gips, hout, blik en glas.
De ‘spaarpottentik’ van Jan en Ina Visser begon vier jaar geleden met een paar spaarpotten in de vorm van beeldjes. Toen zij er zo’n 25 hadden dachten dat zij over een aardige collectie beschikten, bezochten zij een collega-verzamelaar met een collectie van ongeveer 800 stuks. Jan en Ina; ‘Toen kregen wij in de gaten dat we niet de enige verzamelaars van spaarpotten waren.’
Kortgeleden schafte de familie Visser een vitrinekasts aan. In deze kast en op de omringende planken is een gedeelte van de collectie uitgestald. Boven in een ongebruikte slaapkamer staat de rest. Ook in het trapportaal kom je spaarpotten tegen. In een hoek van de kamer heeft zelfs de ideeën bus van de voormalige zuivelfabriek in Dokkum een plaatsje gevonden.
Jan Visser, medewerker van de afdeling Expeditie in Warga, stoft de ene week de spaarpotten in de huiskamer en de andere week die in de rest van het huis. Dat kost hem per week toch een paar uur. Eén keer per jaar soppen ze de hele collectie. Ina: ‘Wil het leuk zijn en blijven, dan moet je er beiden achter staan.’
In het begin van onze hobby kochten we nieuwe spaarpotten, gewoon in de winkel. Tegenwoordig doen we dat bijna nooit meer. We wachten nu tot ze op de rommelmarkt verschijnen en goedkoper zijn, vertelt Ina Visser, die enthousiast over hun hobby kan vertellen.
De oudste spaarpot uit hun verzameling is 122 jaar. Jan kocht die twee jaar geleden op de vlooienmarkt in Leeuwarden. De man die de pot verkocht, had al gezegd dat het een oude was en vroeg er vijfentwintig gulden voor. Uiteindelijk kreeg Visser dit exemplaar voor twee tientjes in handen. ‘Toen ik in de auto zat had ik er al spijt van. Zo duur kochten wij ze nooit’. Later bleek het een antiek exemplaar te zijn en het is nu het pronkstuk van hun collectie.
Jan Visser nummert alle exemplaren en brengt ze onder in rubrieken. Alle gegevens staan nu nog in een map, maar een computer staat op zijn verlanglijst. Het verzamelen alleen is dus niet het belangrijkst. Er komt veel maar bij kijken. Zoi zijn Jan en Ina Visser ook geïnteresseerd in alle wetenswaardigheden, verhalen en geschiedenis over spaarpotten.
Er komt nooit een einde aan verzamelen, is de mening van Jan en Ina Visser. Zij zijn lid van de verzamelvereniging Sam-Zam. De leden ruilen onderling hun overbodige spullen.
Nieuwsblad van Noord Oost Friesland 18-9-1992
Verzamelwoede binnen de perken houden
1800 SPAARPOTTEN VORMEN FRAAIE VERZAMELING
Dokkum – Wie over de drempel van de woonkamer van Jan en Ina Visser in Dokkum stapt zal waarschijnlijk even verbaasd rond kijken, als men de grote wand met spaarpotten ontwaart. Honderden spaarpotten staan keurig opgesteld te ‘pronken’. Spaarpotten in alle vormen en modellen, waarbij uiteraard het spaarvarken een belangrijke plaats inneemt.
In huize Visser sloeg het verzamelvirus langzaam maar o zo zeker toe. Eigenlijk begon het ongemerkt en duurde het twee jaar voordat Jan en vooral Ina, beseften dat ze bezig waren met een verzameling. Een hobby waarvan zij in het begin niet konden overzien, hoe groot die wel niet zou worden. Inmiddels is de totale collectie uitgegroeid tot ruim 1800 verschillende spaarpotten. Een boeiende collectie, die echter veel ruimte inneemt. Een gedeelte vindt men in de woonkamer en de rest boven op een apart kamertje.
Ik denkt dat het bijna zes jaar geleden is, dat deze hobby is ontstaan. Ik kocht toen een spaarpot, omdat ik het wel een leuk beeldje vond. Langzamerhand kwam er een nieuw en leuk beeldje bij. Doordat ik veel handwerkte, ook voor vrienden, bekenden en familie, vroeg ik in plaats van een bosje bloemen, vaak een spaarpot. Nog steeds niet met het idee om een verzameling te beginnen. Ik vond spaarpotten gewoon leuk. We hadden niet in de gaten dat we aan het verzamelen waren. Tenminste niet bewust. Jan ontdekte opeens dat we in twee jaar tijd 23 bijeen hadden gebracht. Toen realiseerden we ons bewust dat we bezig waren met een verzameling. Een hobby waarmee je gemakkelijker begint, dan je er mee ophoudt,’ aldus een lachende Ina Visser, die zichtbaar geniet van het vertellen over hun gezamenlijke hobby. Een unicum, dat man en vrouw dezelfde verzameling hebben. Uiteraard is het niet meer dan logisch dat ook beide kinderen van het gezin Visser aan het verzamelen zijn geslagen (stickers en figuur en hotelzeepjes).
‘Voor onze begrippen en in onze gedachten hadden we er al heel veel. Je weet dan niet beter. We besloten om meer bijelkaar te krijgen. Maar hoe doe je dat? Wisten wij veel. Toevallig was er in die jaren een tentoonstelling van verzamelaars in Dokkum en daar stond ook iemand die spaarpotten verzamelde. Een praatje met deze verzamelaar leerde ons de juiste wegen te vinden. Maar van het antwoord op onze vraag: hoeveel hij eigenlijk bezat, schrokken we enorm. Ruim 800. We wisten niet wat we hoorden en ook niet dat er zoveel bestonden. Inmiddels hebben we er zelf ruim 1800 en het einde is nog niet in zicht,’ vult Jan Ina aan. Vanaf de tijd dat de familie Visser zich bewust werd van de hobby en de juiste wegen had gevonden, ging het in snel tempo bergopwaarts met de collectie.
Het moet vooral leuk blijven. We gaan regelmatig naar vlooienmarkten en kunnen zodoende onze verzameling vaak uitbreiden. Heel veel dubbeltjes en kwartjesspul, maar wat geeft het, het gaat niet om de geldelijke waarde. Bijna iedere spaarpot heeft voor ons dezelfde waarde. Echt veel geldelijke waarde zit er niet in, een enkele spaarpot is duurder.
Vanaf eind 1988 hebben we bovendien een complete administratie aanelegd, waar de spaarpot wegkomt, hoe duur hij was enz.
In de woonkamer treft men spaarpotten in honderden modellen en maten. Groot en klein, uiltjes, poppen, beeldjes, natuurlijk spaarvarkens, maar ook oude blikken en metalen geldopbergers. Men kan het eigenlijk zo gek niet bedenken of er zit wel een ander model tussen. Opmerkelijk daarbij is dat beide verzamelfreaks precies weten wat ze bezitten. In totaal heeft men ruim 250 verschillende spaarvarkens, toch een beetje een apart onderdeel van de boeiende collectie. Nog steeds zoeken Jan en Ina Visser verder. Vooral de aparte modellen en uitgaven zoals de zendings- en missiespaarpotten. De speciale spaarpotten van de diverse banken met plaatsnamen zijn ook gewild. Eigenlijk is iedere spaarpot welkom. Jan en Ina Visser zijn bovendien lid van de Friese verzamelclub Sam-Zam. Van één van de leden ontvingen ze daarvan een spaarpot, waaraan een speciale herinnering kleeft. Deze spaarpot werd vroeger gebruikt om geld in te zamelen voor TBC. Hieruit werden de kosten betaald voor het reizen naar de patiënten. Een vrouw uit Dronrijp, wiens vader die ziekte gehad heeft, gaf hun die spaarpot. Een vriendin van haar was overleden en toen moest zij met lede ogen toezien dat veel voor verzamelaars waardevolle spullen weggegooid werden. Zij kregen de spaarpot waar zij veel herinneringen aan hadden, opdat hij niet weg zou raken als zij zou komen te overlijden. Iets wat helaas inmiddels al is gebeurd, vandaar de emotionele waarde aan die spaarpot.
‘De oudste spaarpot is inmiddels ruim 132 jaar oud. Een heel aardig ‘ding’ waarvan we de waarde niet kennen. Dat hoeft ook niet, want daar gaat het niet om. Met onze spaarpotten staan we soms ook op verzamelbeurzen te exposeren samen met onze verzamelvereniging Sam-Zam.
Verzamelkrant november 1991
NOG MEER SPAARPOTTEN ….. de tic van Jan en Ina Visser
Als je het huis van de familie Visser binnenkomt is gelijk duidelijk wat er verzameld wordt. Je komt namelijk overal spaarpotten tegen. Ongeveer 4 jaar geleden is deze tic begonnen. Jan en Ina hadden enkele spaarpotten in de vorm van mooie beeldjes. Ze zagen er nog een paar …. en zie daar …. het begin van een verzameling.
Toen ze er ongeveer 80 hadden zagen ze een verzameling spaarpotten van iemand anders. Deze verzamelaar had er al 800, waardoor snel duidelijk was dat het eind van hun verzameling nog lang niet in zicht was. Nu, na ongeveer 4 jaar zijn het er 1127. Deze zijn mede door hulp van familie en kennissen bijeen vergaard. Aan vele spaarpotten zit een verhaal vast, bijvoorbeeld een spaarpot gekocht voor één kwartje met een inhoud van twee kwartjes, – een spaarpot van het NVV voor het huis Zonnestraal t.b.v. TBC patiënten – gekregen van iemand die daar zelf vroeger geld in spaarde – een spaarpot ter waarde van 50 gulden (die hen ‘iets’ te duur was) – gekregen van een pottenbakker die het verhaal over de verzameling erg leuk vond – een spaarpot gekregen bij een bank, waarin nog een briefje van 5 gulden bleek te zitten – een melkbus met gleuf die in een zuivelfabriek (waar Jan zelf werkte) dienst gedaan heeft als ideëen bus – een spaarpot van 120 jaar oud.
De spaarpotten zijn dus in vele soorten en maten aanwezig. Spaarvarkens zijn er in grote getale. Jan en Ina bezitten meer dan honderd verschillende. Ook de spaarpotten van banken zijn er in veel verschillende uitvoeringen. Verder zijn er veel in de vorm van een dier, poppetjes, huisjes, schoenen, auto’s, boeken enz. enz. De materialen zijn eveneens zeer divers: gips, glas, steen, plastic, hout, papier, blik.
De meeste spaarpotten komen van rommel- en vlooienmarkten. Daarmee blijft het financieel binnen de perken. Behalve spaarpotten worden er ook spaar- en missiebusjes verzameld. Het leuke is dat de verzameltic overgeslagen is op de kinderen. Zo spaart Johan (10) stickers en Renske (7) figuur- en hotel- en gastenzeepjes. Zo kijkt iedereen naar iets uit.
Graag zouden Jan en Ina Visser in kontakt komen met andere verzamelaars van spaarpotten, om te ruilen en om elkaars verzameling te bekijken. Verder zouden ze graag in het bezit komen van boeken en knipsels over spaarpotten.
VERZAMELWOEDE NEEMT IN HUIZE VISSER ONGEKENDE VORMEN AAN.
Dokkum – Voor een hobby moet je wat over hebben. elke week zijn Jan (33) en Ina (32) Visser drie uur kwijt aan het afstoffen van ….. spaarpotten. Op het moment dat dit verhaal is geschreven hadden ze 1066, inmiddels zullen het er wel meer zijn, want de verzameling groeit elke week. De ene keer worden de spaarpotten in de woonkamer van een stoflaagje ontdaan, zeven dagen later zijn die op de bovenverdieping aan de beurt. De verzamelwoede is inmiddels ook overgeslagen op de kinderen. Johan (9) heeft al 2200 stickers en Renske (7) beschikt over zo’n 300 figuur- en hotelzeepjes.
Het sparen is eigenlijk bij toeval begonnen. Ina : ‘We hadden eens een spaarpot en toen zeiden we tegen elkaar: goh wat een leuk beeldje. Voor we er erg in hadden stonden er vijf in de kamer. Op een gegeven moment hadden we 88. Wij meenden toen al bijzonder te zijn, totodat we iemand tegen kwamen die al 800 had.’
Die ontmoeting inspireerde de Vissers om met hun collectie door te gaan. Daarom zijn ze nog steeds elke week op rommel- en vlooienmarkten te vinden. Jan: ‘Iemand anders gaat een dag naar de dierentuin, wij naar de rommelmarkten’. ‘En de kinderen vinden het ook leuk,’ voegt Ina er aan toe. ‘Zij vinden het niet erg om mee te gaan, zij maken er een sport van.’
Net als zijn vrouw is Jan volledig besmet met het spaarpot-virus. Het model maakt niet uit. Als er maar een gleuf in zit. De oudste spaarpotten hebben ook iets vrouwelijks: borsten. ‘Een vrouwenborst is een teken van weelde en rijkdom,’ Daarna stonden de varkens model voor de spaarpot, want die werd vetgemest in goede tijden en opgegeten in slechte tijden.
Zoals gezegd doen de Vissers er veel voor om in het bezit te komen van spaarpotten, doch niet voor elke prijs. Ina vertelt het verhaal van een sneuptocht in Grave: ‘Daar stond een spaarvarken van 50 gulden. Dat vonden we te duur. Toen we later terug kwamen in die straat, mochten we ‘m zo hebben. Bij het uitsnijden van de gleuf was een haarscheurtje ontstaan en was de spaarpot voor hun niet meer te verkopen. Thuis heeft Jan er gipsverf overheen gedaan en je ziet er niets meer van.’
Zo kleeft aan elke spaarpot in huize Visser wel een verhaal. Zoals aan het potje van de voormalige vakbond NVV ten behoeve van huize Zonnestraal. Een keer in de maand kwam iemand het potje bij de vakbondsleden legen. Het geld was bestemd voor de TBC patiënten in Zonnestraal, waar ook de vader lag van de vrouw van wie de Vissers het potje hebben gekregen. Dat potje had voor haar veel waarde. Elke maand kreeg zij 17 gulden 50 van de landelijke opbrengst voor de reiskosten om haar vader te bezoeken.
Over het algemeen kost een spaarpot de Vissers alleen maar geld, zo af en toe levert het ook nog wel eens wat op. ; Ik kreeg eens een spaarpot van een bank en daar zat nog een briefje van vijf in, ‘ merkt Jan glunderend op. Zijn vrouw herinnert zich nog zo’n voorval: ‘Op een rommelmarkt hebben we eens een spaarpot voor 25 cent gekocht. Daar zaten nog twee kwartjes in. Als die club dat had geweten ….’
Spaarpotten die voor een ander geen waarde meer hebben zijn in huize Visser welkom. Jan laat als voorbeeld een spaarpot in de vorm van een klok zien: ‘Deze klok deed het niet meer, maar dat hindert voor ons niets.’
Zowel beneden als boven is in het huis een complete wand ingericht met spaarpotten. Het resultaat van vier jaar verzamelen, waarvan slechts de laatste twee jaar intensief.